Historyczne przemiany formy książki

Starożytność

Tabliczki gliniane (państwa położone w dorzeczu Eufratu i Tygrysu – Babilonia, Asyria) – znaki w postaci klinów stawiano za pomocą trójkątnych patyczków – rylców, tabliczki suszono na słońcu lub wypalano; wymiary tabliczek od 2cmx2cm; tabliczki wiązano rzemykami w bloki. Zwoje papirusowe (Egipt, Grecja, Rzym) – papirus jako materiał pisarski wykorzystywany był w Egipcie już od III tysiąclecia p.n.e. Początkowo rósł w rejonach Górnego Nilu, później tam zanikł i przeniósł się w deltę Nilu.

Średniowiecze

Zwój papirusowy – aż do XI w. używany w kancelariach papieskich. Kodeks rękopiśmienny pergaminowy – produkowano sposobem pecji (każdy skryba dostawał jedną składkę, którą wielokrotnie przepisywał) lub lectio (lektor dyktował, kilku skrybów spisywało tekst ze słuchu). Składki znaczono stawiając na ich ostatniej stronie litery lub cyfry rzymskie (takie znaki zwano kustoszami). Kodeks rękopiśmienny papierowy – wyparł kodeks pergaminowy na przełomie XV-XVI w., okazał się tańszy i bardziej praktyczny. Papier czerpany to wynalazek Chińczyka Cai Luna (ok. 105 r.). Wyrabiał go z materiałów roślinnych (rośliny morwowate i wawrzynkowate). Arabowie udoskonalili go wykorzystując przy produkcji kleje, wodę wapienną (do wybielania) i koło wodne. Zdobnictwo kodeksów rękopiśmiennych – tekst pisano czarnym atramentem. Litery lub wyrazy, które chciano wyróżnić pisano/podkreślano/przekreślano czerwoną glinką (rubrykowanie). Oprawy średniowiecznych kodeksów – zszywaniem składek i umieszczaniem ich w oprawie zajmowali się introligatorzy (łac. intro – do środka + ligare – wiązać). Dominowały oprawy drewniane lub z desek pociągniętych skórą (od VII/VIII w.)

Renesans

Inkunabuły – (łac. in cunabula – w kołysce) to wszystkie druki wydane do 1500 roku włącznie. Technikę druku za pomocą ruchomych czcionek wynalazł około 1450 r. Johannes Gutenberg w Moguncji.

Barok

Książka barokowa – umiar i harmonia książki renesansowej ustąpiły miejsca formie bardziej urozmaiconej. Charakterystyczne dla nowej epoki były: duży format książek, przeładowanie zdobnictwem, okazałe oprawy (przodowała w tym Francja; ,fers pointille’s pierwsza poł.

Dziś, na szczęście książkę można zmieścić w torebce damskiej.